Diyafram, Alan Derinliği ve Işık

Geçen günkü bir yazımda fotoğrafçılıkta diyafram, enstantane ve ISO hızından bahsetmiş ve bunların ne olduğunu ve anahtar noktalarını özetleyen bir tablo vermiştim. Bugün de diyafram terimini kavramaya yardımcı olacak birkaç örnek fotoğraf paylaşmak istiyorum.

Diyafram kameranın aldığı ışığın miktarıyla alakalı demiştik. Diyafram açıksa kameramıza giren ışık fazladır, kapalıysa ışık azdır. Yanda görüldüğü gibi f/1.4 açık bir diyaframken f/16 kapalı bir diyaframdır. Peki bu açıklık ve kapalılık durumu fotoğrafınızı aydınlatıp karartmak dışında nasıl etkiler? Profesyonel fotoğrafları çekici ve güzel kılan en önemli özelliklerden biri arka planın buğulu olup, öndeki nesnenin net olması durumudur, değil mi? İşte diyafram arka planı buğulayıp, ön planı netleştirmeye yarayan özelliktir. Arka planın buğulu olmasına alan derinliği denir. Aşağıda çektiğim fotoğraflarda görüldüğü gibi ikinci fotoğrafta pembe araba ilkine göre çok daha buğulu. Bunun sebebi ikicide ilkine göre daha açık bir diyafram ayarı kullanmış olmam. Alan derinliği nesnelerin birbirine ve sizin nesnelere olan uzaklığınıza göre de şekillenir. Mesela nesneleri yakından (kameranın odak uzaklığı özelliği elverdiği ölçüde) çekerseniz ve çektiğiniz şey arka plandaki nesnelere göre çok uzaktaysa daha iyi bir alan derinliği elde edersiniz. 

Diyaframa dönersek.. Diyaramın açık olması daha çok ışık alan bir kamera yani daha aydınlık bir fotoğraf demekti, neden iki fotoğrafın da ışık oranı aynı diye sorabilirsiniz. Bunun yanıtı da enstantane ve ISO ayarlarında yatıyor. Diyaframı çok açıp enstantaneyi (perde hızını) hızlandırırsam kameraya 'diyafram açık kalsın ama kamera daha kısa süre ışık alsın' komutunu vermiş oluyorum, dolayısıyla gelecek olan aşırı ışığı sınırlandırmış ve fotoğrafın aydınlığını dengelemiş oluyorum. Bu örneklerde ISO'yu arttırmaya gerek görmedim çünkü ortam yeterince aydınlıktı. Ortam bu kadar aydınlık olmasaydı, enstantaneyi bu kadar hızlandırmak yerine daha düşük bir ayarda kullanırdım, o da yetmezse ISO'yu devreye sokup ışığı arttırırdım.

Diyafram açıklığı: f/5.6     Enstantane: 1/60     Odak uzaklığı 50mm     ISO: 100

Diyafram açıklığı: f/1.8     Enstantane: 1/500     Odak uzaklığı 50mm       ISO: 100

Yeni başlıyorsanız bunları aklınızın bir köşesinde tutarak kendiniz denemelisiniz diyeceğim yine. DSLR kamera kullanmak böyle birşey, kendin denemeden ayarları kavramak kolay değil. O yüzden elinize alın ve deneyin diyorum, nesneleri çekerken onlara yaklaşın, uzaklaşın.. Önüne arkasına birşeyler koyup çekin... Diyaframı açın, kapatın ve neler olduğunu görün... Denedikçe daha iyi anlayacağınızdan eminim.